2014-05-14 Egunen gurpilean
XVII. mendean ezarri zen muga. Estatuek ezarri zituzten muga politikoak, eta gure arteko banaketa ekarri zuen horrek. Horrez gain, lehen eta bigarren mundu gerrek eta Aljeriako gerrak frantses kontzientzia azkartu baino ez zuten egin, muga amildegi bihurtzeraino. Banaketa horrek tolesdura asko izan ditu, beraz, akordeoi baten gisan irekiz eta itxiz joan direnak. Beste garai batean Iparraldera gerturatzen ginen modernotasun bila, Europarekiko haize berrien bila, Euskal Kantagintza Modernoaren aitzindaritza handik zetorren… Egun, adibidez, inoizko mugarik hotzena bizi dugula esan daiteke. Mundu anglosaxoiaz berri gehiago dugu (edo okerrago dena, Ebrotik beherakoagoaz) Estatu frantsesean gertatzen denaz baino. Europaren garaian muga administratiboek gero eta garrantzi txikiagoa beharko luketenean (90eko hamarkadan merkatu bakarra, hurrengo hamarkadan txanpon bakarra) gurean handitu baino ez dira egin mugok, baita mugakoak diren herrietan ere.
XIX. mendean abertzaletasunaren aitzindari izan zen Agosti Xaho zuberotar ahaztua mugen paradoxetan sar dezakegu; Zazpi Uscal-Herrietako Uskualduner izeneko gramatika eskaini nahi izan zion herri honi, eta aldi berean Gasteizera erbesteratua izan zen.
Nortasun kolektibo bat eraikitzeko bidean jarri nahi badugu, elkartze bat nahi badugu, elkar ezagutzatik hasi beharko dugu.