2024-11-13 Albisteak
«Euskal Herrira egindako bisita batean ezagutu nuen El libro negro del euskera, eta argi sentitu nuen galegoak ere behar zuela berea». Halaxe abiatu du Carlos Callón hizkuntzalari eta idazleak O libro negro da lingua galega liburuaren aurkezpena, Donostiako Elkar liburudendan. Lorea Agirre eta Idurre Eskisabel izan ditu alboan, Jakineko eta Euskalgintzaren Kontseiluko zuzendariak, hurrenez hurren, senide diren liburu eta errealitateen irudi. Hirurek azpimarratu dute hizkuntza minorizatuen elkarrizketaren premia, hiztun minorizatuen eskubideentzat eta herrientzat ezinbestekoak direla aitortuz.
Liburuak galegoaren bost mendeko egiturazko zapalkuntza bistaratzen du, baina Callón baikor agertu da: «Desagertuta behar genukeen baldintzatan jarraitzen dugu existitzen». Azken bostehun urteetako testigantza ez da iraganari begira egindako kontaketa, idazleak argi baitu jasandako zapalkuntzak kontatu eta gogoratzen ditugunean ez garela iraganaz ari, etorkizunaz baizik: «Gure hizkuntza erabiltzen edo defendatzen dugun aldiro, iraganeko haiei aitortza egiten eta memoria besarkatzen ari gara».
Idurre Eskisabelek bere genealogia eta gorputz kolektiboa ikusi ditu irudikatuta Callónen testigantzetan, indarkeria linguistiko fisikoetatik sinbolikora igaro arren, sinbolikoa normalizatzera heltzen ari garela ohartaraziz. Lekukotza gaurkotu mordoa erantsi dute galegoaren zein euskararen zapalkuntzaren lagina osatzeko, bai hiru hizlariek eta baita entzuleen artean elkartutako galiziarrek ere. Azkenik, Euskalgintzaren Kontseilutik, igaro berri den ELEN erakundearen (Europako Hizkuntza Berdintasunerako Sarea) batzarrean euskal hiztunok «larrialdi linguistikoan» gaudela salatu dela gogoratu du. Hain zuzen, larrialdi klimatikoen kasuan bezalaxe, larrialdi linguistikoak ere ez direla naturalak nabarmendu du Eskisabelek: «Erabaki politikoen ondorio dira, ez hiztunon desafekzio kontua, ezpada mendetan jasan dugun indarkeria linguistikoarena».
Galego eta euskal hiztunok aurka ditugun egitura, lege eta esperientzien zerrenda astindu arren, egileak alde duguna gogoratuz amaitu nahi izan du aurkezpena: «Alderdi emozionala alde dugu; galegoz hitz egiten ez dutenek ere maite dute hizkuntza, eta maite ez duena behartuta dago disimulatzera». Bitartean, galegoak jasandako zapalkuntza disimulurik gabe agertzen duen liburua utzi digu eskura.