Txillardegi idazle eta ekintzaile nekaezina izan zen. Mila idazlanetik gora, 22.000 orrialde, 60 milioi karaktere inguru idatzi zituen. Argitara emandako liburu, arkikulu eta idazlan guztiak digitalizatu eta osotasunezko copus baten barean edonoren esku, doan eta libre, jarriko dira Jakin Fundazioak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak sinatu duten lankidetzarako hitzarmenari esker.
1967ko urtarrilean, Zeruko Argia astekarian, Joxe Azurmendik galdera hauxe planteatu zuen Alemaniatik idatzitako artikulu batean: «Zergatik eta zertarako euskaldun?». Istilu galanta sortu zuen, erantzun andana ere bai hurrengo hilabeteetan. Unamuniano, barojiano, españolista, traidore, erreazionario, burjes... denetik irakurri behar izan zuen Azurmendik. Soka luzea ekarri zuen, eta besteak beste, Joseba Intxaustik, Juan San Martinek, Julen Kalzadak, Imanol Laspiurrek, Paulo Iztuetak, Gabriel Arestik. Xabier Letek eta Rikardo Arregik hartu zuten parte.
Azken buruan, Azurmendiren ustez, euskaldun izateko ez da nahikoa euskaldun jaiotzea. Ekintza, ahalegina, lana, ezinbestekoak dira. Kontzientzia. Eta justizia gosea.
Ez al da hau gaur egun bizirik dagoen eztabaida bat?
Gogoeta atalean, eskura daude orduko idatzi guztiak, norberak ikus eta azter ditzan.
2014ko irailaren 29an bete ziren 150 urte Miguel Unamuno pentsalari eta idazlea (Bilbo, 1864 - Salamanca, 1936) jaio zela. Euskararen pizkundearen eta euskal abertzaletasunaren etsai gogorra izanagatik, itzal handia izan zuen Unamunok frankismoaren urteetan euskaltzaletasuna eta abertzaletasuna biziberritzen aritu ziren idazle eta intelektualen artean. Salbatore Mitxelena, Txillardegi, Jorge Oteiza, Koldo Mitxelena, Joxe Azurmendi...
Kalean da parte hartzea eta herrigintza gaiaren gainean osatu dugu Jakinen zenbaki berria, 203 zenbakia. Hitzetik hortzera darabilkigun gaia da azkenaldian. Gero eta leku gehiagotatik entzuten dugu parte-hartze prozesuen beharra. Eta horrekin batera demokrazia zuzena, gobernantza modu irekiak, partaidetzazko aurrekontuak, erabaki guneak eta baliabideak partekatzea, eraldaketa soziala, militantzia modu berriak, herrigintzan sakontzea, eta beste.
Parte hartzea eta herrigintza gaietan aditu eta aritu diren hurrengo hamar lagun hauen artikuluekin osatu dugu zenbaki berria. Zesar Martínezek marko orokorrean kokatu gaitu; Nicola Foronik bereziki Gipuzkoako erakunde publikoen jardun oparoari erreparatu dio; Jone Martínezek emakumeen parte hartzearen berezitasunez hitz egin digu, Jon Markel Ormazabalek gazteenez, eta Nerea Agirre eta Olaia Jimenezek haurrenez, gizarte inklusibo baten jomuga ez galtzeko. Eta, azkenik, Marta Luxán, Andere Ormazabal, Unai Txurruka eta Olatz Dañobeitiak herri mugimenduen baitatik bertatik egindako militantziaren gaineko gogoeta dakarkigute.
Jakin 203ak lau artikulu bildu ditu. Elkarrekin loturarik ez badute ere, sakonean, denak azken xede bertsura hurbiltzen dira: alegia, euskal komunitatearen eraikuntzaren eta deseraikuntzaren atzean dauden giltzarriak atzeman eta horien nolakotasuna arakatzera.
Jakin 202 zenbakiak lau artikulu bildu ditu. Itxuraz, elkarrekin loturarik ez badute ere, sakonean denak azken xede bertsura hurbiltzen dira: alegia, euskal komunitatearen eraikuntzaren eta deseraikuntzaren atzean dauden giltzarriak atzeman eta horien nolakotasuna arakatzera.
Joxe Azurmendi eta Andoni Olariaga, bi belaunaldi desberdinetako pentsalariak dira. Azurmendi maisua eta Andoni dizipulua direla ere esan liteke. Izan ere, bata bestearen ikasle izan da. Nork bere pentsamolde propioa izanagatik, biek kezka bera dute: euskal komunitateari etorkizun bat ematea. Eta horixe izan zuten maiatzaren 22an, hizketako gai.
